20 Eylül 1954’de kabul edilen Çin Halk Cumhuriyeti anayasasının hazırlanması 20 ay sürmüş: 13 Ocak 1953 – 20 Eylül 1954.
13 Ocak 1953’de Anayasa Yazım Komitesi ‘nin 33 üyesi atanmış; Çin Komünist Partisi, 9 üyeyi Politbüro’dan, 8 üyeyi Merkez Komite’den, 2 üyeyi de önde gelen parti bürokratları arasından atayarak, komitenin kesin kontrolüne sahip olmuş.
23 Mart 1954’de komite, Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin hazırladığı metni “ilk taslak” olarak kabul etmiş..
11 Haziran 1954’de Anayasa Yazım Komitesi, 8000’den fazla kişinin tartışmalara katıldığını ve 5900’dan fazla revizyon önerisi yapıldığını ve çoğunun 23 Mart – 11 Haziran arasında gerçekleşen kapalı toplantılarında taslağın hazırlanmasına katkı yaptığını açıklamış.
14 Haziran 1954’de, Merkezî Hükümet Konseyi, hazırlanan taslağı “Çin Halk Cumhuriyeti’nin ilk anayasa taslağı” olarak kabul etmiş.
14 Haziran – 9 Eylül 1954 tarihleri arasında 150 milyon kişinin ikinci tur tartışmalara katıldığı ve 1.180.420 değişiklik teklifi yapıldığı açıklanmış.
Haziran ve Eylül metinleri karşılaştırıldığında 30 maddede terminoloji ve yazım değişikliği yapıldığı belirlenmiş. Komite 15 Eylül 1954 tarihli raporunda 13 maddedeki revizyon hakkında açıklamalarda bulunmuş.
Ulusal Halk Kongresi’ne milletvekili seçimleri , Pekin’den gönderilen listelere göre Temmuz – Ağustos aylarında tamamlanmış. 1197 milletvekili 20 Eylül 1954’te gizli oyla ve oybirliğiyle yeni anayasayı kabul etmiş.
Yukarıdaki anayasa yazım ve kabul sürecini nasıl değerlendireceğimiz hakkında düşünmemiz gerekiyor.
Türkiye’de yürütülmekte olan anayasa yazım sürecini nasıl değerlendireceğimiz hakkında düşünmemiz gerekiyor.
matillaoener 